Steden produceren steeds meer data. Die data komen uit heel veel verschillende bronnen en van veel verschillende partijen: verkeerslussen, sensoren in afvalbakken, milieuzone camera’s, luchtkwaliteitssensoren, weerstations, grondwaterpeilbuizen, en ga zo maar door. Het is niet eenvoudig om zicht te houden op deze datastromen: van wie zijn ze, wat wordt er precies verzameld, hoe lang en met welk doel?
Tegelijkertijd zijn deze databronnen een belangrijk hulpmiddel om de inrichting, het beleid en het beheer van de stad te verbeteren. Om deze dataprocessen beter beheersbaar te maken, is er steeds meer aandacht voor zogenaamde Open Urban Platforms (OUP). Voor WeCity is dit een digitale stedelijke infrastructuur, gebaseerd op een eenduidige set aan afspraken, standaarden en processen.
Het gaat dan niet alleen om gemeentelijke databronnen, maar ook om die van andere partijen, zoals energiebedrijven, OV-bedrijven, laadpaalexploitanten, parkeerdiensten, woningcorporaties en groenbeheerders. Het is een stedelijk platform.
Met een Open Urban Platform kun je al die verschillende databronnen op een veilige en betrouwbare manier verbinden en toegankelijk maken. En de gedachte is dat daarmee mogelijkheden ontstaan voor nieuwe diensten en toepassingen om de stad leefbaarder, duurzamer, veiliger, gezonder of inclusiever te maken. Voorbeelden zijn Digital Twins, voorspellende algoritmes of participatie apps. Maar voordat dit idee werkelijkheid kan worden, moet er wel wat gebeuren.
In zijn simpelste vorm gaat een OUP dus over het verbinden van aanbieders van data, met de vragers naar data. Het bestaat uit een set digitale hulpmiddelen om het verzamelen, opslaan, ontsluiten en toepassen van data mogelijk te maken. Maar een OUP is niet één alomvattend softwarepakket. Het zijn verschillende digitale bouwstenen die elk een andere functie vervullen. Zoals bijvoorbeeld het regelen van toegang tot data, het opslaan van sensordata of het harmoniseren van data naar standaard datamodellen. Vaak wordt er een vergelijking met LEGO gemaakt: er zijn heel veel verschillende soorten lego-stenen, allemaal met een andere functie.
Juist omdat er in de stedelijke context sprake is van een grote diversiteit aan thema's, datastromen, betrokkenen en randvoorwaarden, bestaat er ook een grote verscheidenheid aan dataplatformen. Dit past in de huidige, decentrale netwerksamenleving waarbij data bij de bron en door haar eigenaren beheerd worden, maar het roept nieuwe vraagstukken op over beheer, beveiliging en privacy. Een Open Urban Platform moet faciliteren dat al deze data op een veilige en betrouwbare manier gedeeld kunnen worden.
Open Urban Platforms: flexibiliteit door standaarden
Om die bouwstenen te kunnen gebruiken, zijn duidelijke afspraken (standaarden) nodig. Dat geldt voor Lego, maar ook voor een OUP. Zonder standaarden voldoen de bouwstenen niet en passen ze niet goed op elkaar (interoperabiliteit). Je krijgt dan niet de oplossing die je wilt. Een OUP dat wel voldoet aan standaarden, maakt het ook mogelijk om mee te groeien met veranderende eisen en wensen. En één ding weten we zeker: de technologische ontwikkelingen zullen de komende jaren onverminderd hard doorgaan.
Standaarden: wat bedoelen we daar mee?
Niemand zal ontkennen dat we standaarden moeten toepassen. Onderstaande afbeelding van het Open Data Instituut (ODI) laat zien dat er makkelijk spraakverwarring kan ontstaan over standaarden. Bedoelen we standaarden voor file formaten (CSV, XML, JSON), standaarden voor meeteenheden (cm/inch, Celsius/Fahrenheit) of standaarden voor woorden (fiets, rijwiel). Kortom, er zijn veel standaarden voor veel verschillende aspecten die te maken hebben met een OUP.
Open Urban Platforms: organisatie belangrijker dan technologie
Het is belangrijk bij een OUP om onderscheid te maken tussen de technologie en de ondersteunende processen. Het succes van een OUP wordt bepaald door de waarborgen die het biedt voor de veiligheid, privacy, betrouwbaarheid, kwaliteit, het eigendom en het gebruik van data. Het is bij uitstek een overheidstaak om heldere, transparante afspraken te maken en samenwerking op basis van vertrouwen tussen alle betrokken partijen te stimuleren. De overheid is verantwoordelijk voor de inrichting en het beheer van de openbare ruimte en moet zorgen dat er geen sprake is van uitsluiting van partijen, schending van ethische of juridische regels en zij moet de randvoorwaarden creëren waaronder innovatie en participatie kunnen floreren.
De focus voor overheidsorganisaties moet liggen op het vaststellen van de spelregels voor een OUP, niet op de bouw of exploitatie ervan.
Eén van die spelregels betreft het waarborgen van een betrouwbare en veilige uitwisseling van data tussen verschillende partners, platformen en objecten. Het gaat daarbij om interoperabiliteit, oftewel de wijze waarop onderdelen met elkaar kunnen communiceren, en open standaarden voor onderwerpen als data-delen, datamodellen en data-uitwisseling.
WeCity richt zich op het bieden van een Urban Platform en het bijbehorende afspraken- en beheerstelsel. Zo biedt WeCity waarborgen voor het gebruik van (inter)nationale standaarden (zoals FIWARE, iSHARE, TM Forum), operationele en juridische overeenkomsten, databeveiliging, identiteitsmanagement en toepassing van FAIR data principes. Ons doel is om de uitwisseling van data zo eenvoudig én veilig mogelijk te maken.